معنی بحال آمدن - جستجوی لغت در جدول جو

بحال آمدن

لغت نامه دهخدا

دوباره آمدن، برگشتن، به جای خود برگشتن، برای مثال اگر آن طایر قدسی ز درم بازآید / عمر بگذشته به پیرانه سرم بازآید (حافظ - ۴۸۰)

فرهنگ فارسی عمید

بجای آمدن

(مُ)

به محل آمدن. بازگشتن، پرشکم گردیدن از شیر و آب. (آنندراج) (از منتهی الارب). پر شدن شکم از شیر و آب. (از اقرب الموارد). پرشکم شدن از شیر و آب و سیر شدن. (ناظم الاطباء) ، تسکین نیافتن. (آنندراج). سخت تشنه شدن. (تاج المصادر بیهقی) ، سست گردیدن. (آنندراج) :بجر عنه، سست گردید از وی. (منتهی الارب). سنگینی کردن کار بر کسی و سست گردیدن از آن. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

بار آمدن

(مَ یَ / مَ ئی یَ)

تربیت شدن. پرورده شدن. پرورش یافتن. بزرگ شدن:این طفل بد بار آمده است. مگر پشت تاپو بار آمدی ؟

لغت نامه دهخدا

بجا آمدن

(مُ لا)

برآورده شدن. برآمدن.

لغت نامه دهخدا

بپا آمدن

(مَ)

بپا آمدن طفل، پاوا شدن طفل. پا گرفتن طفل. نو به رفتار آمدن طفل. (آنندراج) ، مشاطه. آرایشگر:
بجام اندرون گوهر شاهوار
بت آرای با افسر و گوشوار.
فردوسی.
بت آرای چون او (رودابه) نبینی به چین
بر او ماه و پروین کنند آفرین.
فردوسی.
یکی دختری دارد آن نامدار
ببالای سرو و به رخ چون بهار
بت آرای چون او نبیند به چین
میان بتان چون درخشان نگین.
فردوسی.
بت آرای بیند گر ایشان (دختران) به چین
گسسته شود بر بتان آفرین.
فردوسی.
نگاری بود بنگاریده دادار
بت آرایش نگاریده دگربار.
(ویس و رامین).
دگرباره فرودآمد بت آرای
نگار آن سمن بر را سراپای.
(ویس و رامین).
بت آرای خیلی در آن انجمن
که بودند از پیش آن بت شکن.
اسدی (گرشاسب نامه).
، به مجاز در این اشعار بت پرست، خصوصاً پادشاهی که منصب روحانی نیز دارد. آرایندۀ بت. مجازاً مروج و پشتیبان و اشاعه دهنده بت پرستی:
ببر نامۀ من بر رای هند
نگر تا که باشد بت آرای هند.
فردوسی.
بت آرای فرخنده دستور من
همان گنج و پرمایه گنجور من.
فردوسی.
دو شاه بت آرای و یزدان پرست
وفا را بسودند با دست دست.
فردوسی

لغت نامه دهخدا

زوال آمدن

(چُ شُ دَ)

از بین رفتن: گفت ای پسر شکر حق بجاآور، ناسپاسی مکن تا زوال نیاید. (قصص الانبیاء ص 157). فی الجمله دولت مجموع بر او زوال آمد. (گلستان).
که بر تخت و ملکش نیامد زوال.
(بوستان)

لغت نامه دهخدا

بعقل آمدن

(مُ رَ شَ)

عاقل شدن. هوشیار شدن:
آنچنان مستی مباش ای بی خرد
که بعقل آید پشیمانی خورد.
بلکه زآن مستان که چون می میخورند
عقلهای پخته حسرت می برند.
مولوی

لغت نامه دهخدا

بعمل آمدن

(مُ هارْ رَ)

برای کاری آماده شدن، (فغ) =بت = وثن. نام بتی هم هست و عربان بت را صنم خوانند. (برهان). نام بتی است. (رشیدی) (ناظم الاطباء). نام بتی بوده یا هر بت. (فرهنگ نظام). در اوستا بغ بمعنی بهره و نرخ و بخش و بخت آمده. در گاتها بغ بهمین معنی است، دوم بغه در اوستا و بگه در پارسی باستان بمعنی خدا و دادار و آفریدگار است. در اوستا این کلمه چندبار مرادف خدا (اهورمزدا) و گاهی نیز بمعنی ایزد آمده است. بغ به هر دو معنی از یک بنیاد است از مصدر بگ اقوام سکه مانند دیگر قبایل آریایی خدای خود را بگه می نامیدند. نزد همه اقوام آریایی یا اقوام هند و ایرانی پیش از برانگیخته شدن زرتشت، بغ نام مطلق خدا بوده. زرتشت خدای یگانه خود را اهورمزدا خواند، اما واژۀ بغ همچنان بمعنی اصلی خود باقی مانده، در اوستا مفهوم خود را از دست نداده است. در پارسی باستان (کتیبه های هخامنشی) بگه نیز بمعنی بخشیدن (در پهلوی بختن) در سانسکریت بهگه نیز بمعنی بخشیدن است. در زبانهای دیگر هند و اروپایی بغه یا بگه با اندک تغییر لهجه نیز موجود است در سانسکریت بهگه بمعنی خدا و در ودا بسیار آمده است. بهگود گیته بمعنی سرود خداوند، نام بخشی است از نامۀ ودا. در زبانهای اسلاو (مانند روسی کنونی) بوگو بمعنی خداست. این واژه از سکه ها باقوام اسلاو رسیده و بمعنی خدا بکار رفته است. کلمه مزبور در ترکیب بغداد و بغپور و بغستان (بیستون) آمده و مبدل و معرب آن فغ است. رجوع به ’بغ’ در یادنامۀ دینشاه ایران پورداود ص 213 ببعد شود. در پهلوی بغ، بگ (خدا، الوهیت، سلطان) ’مناس. ’ (از حاشیۀ برهان قاطع چ معین). نام بتی نیز بوده و گویند شهر بغداد که در اول دیهی بوده بنام آن بت بنیاد نهادند. (انجمن آرا). نخستین بار با ’دات’ بشکل ’بغ داتی’ در کتیبۀ ’سارگون’ پادشاه آتور که از سال 721 تا 705 قبل از میلاد پادشاهی کرد بنام یک نفر ایرانی دیده میشود سپس واژۀ بغبدیش نام یکی از ماههای مذکور در کتیبۀ داریوش است بمعنی ’ماه ستایش خدای’ و در اوستا و کتیبه ها هم بغبمعنی ’خدای عالم’ آمده و دو تن از امرای فارس ’بغکرت’ و ’بغداد’ پسرش که هر دو سکه زده اند دارای نامی می باشند که با این کلمه ترکیب شده است. ’بغکرت’ یعنی خدای کرد مانند یزد کرد و ’بغدات’ یعنی خدا داد مانند ’سپند دات’ و ’میثردات’ و نام شهر بغداد از این جمله است، این واژه در نام آتشکدۀ معروف ’اتورخور نه بغ’ که یکی از سه آتشکدۀ بزرگ ایران بشمار میرفته و در کاریان پارس بوده است یعنی آتش جلالت و فر یزدانی و نیز نام موبدی همزمان هارون عباسی ’آذر فرن بغ’ بصورت ترکیب دیده می شود. و بغ در سکۀ شاهنشاهان ساسانی نیز بهمین معنی آمده است ولی قدری فرودتر بمعنی خدایان دون اهورمزد آمده و در اواخر ساسانیان بغ تطور یافت و بمعنی مطلق بزرگ استعمال شد و حتی در ’یادگار زریران’ یکبار بمعنی ’سر’ استعمال شده آنجا که گوید: ’مرویژنشیم نی یابد جز که بر اسپان و بغان نیژکان’ یعنی مرغ نیز جای نشستن نیابد جز بر اسپان و سرهای نیزۀ سواران. و در زبان سغدی ’فغ’ می گفتند و فغپور لقب پادشاه چین، کلمه سغدی است یعنی پسر خدا و به روسی هم ’بغ’ بمعنی خدا بود. (از حاشیۀ سبک شناسی بهار ج 1 ص 31، 32). خدا. (ناظم الاطباء). رجوع به یسنا صص 33، 103، 172 و فرهنگ ایران باستان ص 87 و یشتها ج 1 و 2 و تأثیر مزدیسنا در ادبیات فارسی و فغ شود

برای کاری آماده شدن، (فَغْ) =بُت = وَثَن. نام بتی هم هست و عربان بت را صنم خوانند. (برهان). نام بتی است. (رشیدی) (ناظم الاطباء). نام بتی بوده یا هر بت. (فرهنگ نظام). در اوستا بغ بمعنی بهره و نرخ و بخش و بخت آمده. در گاتها بغ بهمین معنی است، دوم بغه در اوستا و بگه در پارسی باستان بمعنی خدا و دادار و آفریدگار است. در اوستا این کلمه چندبار مرادف خدا (اهورمزدا) و گاهی نیز بمعنی ایزد آمده است. بغ به هر دو معنی از یک بنیاد است از مصدر بگ اقوام سکه مانند دیگر قبایل آریایی خدای خود را بگه می نامیدند. نزد همه اقوام آریایی یا اقوام هند و ایرانی پیش از برانگیخته شدن زرتشت، بغ نام مطلق خدا بوده. زرتشت خدای یگانه خود را اهورمزدا خواند، اما واژۀ بغ همچنان بمعنی اصلی خود باقی مانده، در اوستا مفهوم خود را از دست نداده است. در پارسی باستان (کتیبه های هخامنشی) بگه نیز بمعنی بخشیدن (در پهلوی بختن) در سانسکریت بهگه نیز بمعنی بخشیدن است. در زبانهای دیگر هند و اروپایی بغه یا بگه با اندک تغییر لهجه نیز موجود است در سانسکریت بهگه بمعنی خدا و در ودا بسیار آمده است. بهگود گیته بمعنی سرود خداوند، نام بخشی است از نامۀ ودا. در زبانهای اسلاو (مانند روسی کنونی) بوگو بمعنی خداست. این واژه از سکه ها باقوام اسلاو رسیده و بمعنی خدا بکار رفته است. کلمه مزبور در ترکیب بغداد و بغپور و بغستان (بیستون) آمده و مبدل و معرب آن فغ است. رجوع به ’بغ’ در یادنامۀ دینشاه ایران پورداود ص 213 ببعد شود. در پهلوی بغ، بگ (خدا، الوهیت، سلطان) ’مناس. ’ (از حاشیۀ برهان قاطع چ معین). نام بتی نیز بوده و گویند شهر بغداد که در اول دیهی بوده بنام آن بت بنیاد نهادند. (انجمن آرا). نخستین بار با ’دات’ بشکل ’بغ داتی’ در کتیبۀ ’سارگون’ پادشاه آتور که از سال 721 تا 705 قبل از میلاد پادشاهی کرد بنام یک نفر ایرانی دیده میشود سپس واژۀ بَغبَدِیْش َ نام یکی از ماههای مذکور در کتیبۀ داریوش است بمعنی ’ماه ستایش خدای’ و در اوستا و کتیبه ها هم بغبمعنی ’خدای عالم’ آمده و دو تن از امرای فارس ’بغکرت’ و ’بغداد’ پسرش که هر دو سکه زده اند دارای نامی می باشند که با این کلمه ترکیب شده است. ’بغکرت’ یعنی خدای کرد مانند یزد کرد و ’بغدات’ یعنی خدا داد مانند ’سپند دات’ و ’میثردات’ و نام شهر بغداد از این جمله است، این واژه در نام آتشکدۀ معروف ’اتورخور نه بغ’ که یکی از سه آتشکدۀ بزرگ ایران بشمار میرفته و در کاریان پارس بوده است یعنی آتش جلالت و فر یزدانی و نیز نام موبدی همزمان هارون عباسی ’آذر فرن بغ’ بصورت ترکیب دیده می شود. و بغ در سکۀ شاهنشاهان ساسانی نیز بهمین معنی آمده است ولی قدری فرودتر بمعنی خدایان دون اهورمزد آمده و در اواخر ساسانیان بغ تطور یافت و بمعنی مطلق بزرگ استعمال شد و حتی در ’یادگار زریران’ یکبار بمعنی ’سر’ استعمال شده آنجا که گوید: ’مرویژنشیم نی یابد جز که بر اسپان و بغان نیژکان’ یعنی مرغ نیز جای نشستن نیابد جز بر اسپان و سرهای نیزۀ سواران. و در زبان سغدی ’فغ’ می گفتند و فغپور لقب پادشاه چین، کلمه سغدی است یعنی پسر خدا و به روسی هم ’بُغ’ بمعنی خدا بود. (از حاشیۀ سبک شناسی بهار ج 1 ص 31، 32). خدا. (ناظم الاطباء). رجوع به یسنا صص 33، 103، 172 و فرهنگ ایران باستان ص 87 و یشتها ج 1 و 2 و تأثیر مزدیسنا در ادبیات فارسی و فغ شود

لغت نامه دهخدا

بکار آمدن

(مُ یَ طَ)

مفید بودن. فایده داشتن. (ناظم الاطباء). لازم بودن:
چنین پاسخ آوردش اسفندیار
که گفتار بیشی نیاید بکار.
فردوسی.
اگر صد هزارند و گر صد سوار
فزونی لشکر نیاید بکار.
فردوسی.
تو این تاج و انگشتری را بدار
بود روز کاین هردو آید بکار.
فردوسی.
ز باغ ای باغبان ما را همی بوی بهار آید
کلید باغ ما را ده که فردامان بکار آید.
فرخی.
امیر ضعیف بکار نیاید. (تاریخ بیهقی).
بود پادشا سایۀ کردگار
بی او پادشاهی نیاید بکار.
اسدی.
خرد ما را بکار آید اگر چند
نمیدارد بکارش نابکاری.
ناصرخسرو.
با خاطر منور روشن تر از قمر
ناید بکار هیچ مقر قمر مرا.
ناصرخسرو.
فعل و سخن مر ترا بکار کی آید
چون تو همی مست کرده ای دل هشیار.
ناصرخسرو.
گفت چرا مرا میزنید آنکس را میطلبم که شما او را میطلبید و من پیش از شما او را شناخته ام مرا مزنید که من شما را بکار آیم. (قصص الانبیاء ص 199).
و اسبابی که پارسیان را بکار آید. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 137). و گیاه مرغزار ’قالی’ بزمستان بکار آید و تابستان چهار پایان را زیان دارد. (فارسنامۀ ابن البلخی ص 154).
درستی گرچه دارد کار و باری
شکسته بسته نیز آید بکاری.
نظامی.
هرکه کند صحبت نیک اختیار
آید روزیش ضرورت بکار.
نظامی.
بکار آی اندرین کارم به یک چیز
که روزی من بکار آیم ترا نیز.
نظامی.

لغت نامه دهخدا

بحرف آمدن

(مَ)

از: ب + حرف + آمدن، به سخن آمدن. لب به سخن گشودن چنانکه طفل به سخن درآید و زبان آموزد. و رجوع به حرف شود، ذیحق. دارندۀ حق. حقدار. محق. برحق. سزا. بسزا: پادشاهان چون... نیکوآثار باشند طاعت باید داشت و گماشتۀ بحق باید دانست. (تاریخ بیهقی). چون عنایت المستنصر باﷲ که خلیفۀ بحق و امام مستقر است. (از نامۀ حسن صباح در جواب نامۀ ملکشاه).
، (ب ح ق ق ) کلمه سوگند، بحرمت. (آنندراج).
- بحق خدا، سوگند به خدا. بحق النبی و آله، یعنی به حقانیت پیغمبر و آل او
{{صفت}}

از: ب + حرف + آمدن، به سخن آمدن. لب به سخن گشودن چنانکه طفل به سخن درآید و زبان آموزد. و رجوع به حرف شود، ذیحق. دارندۀ حق. حقدار. محق. برحق. سزا. بسزا: پادشاهان چون... نیکوآثار باشند طاعت باید داشت و گماشتۀ بحق باید دانست. (تاریخ بیهقی). چون عنایت المستنصر باﷲ که خلیفۀ بحق و امام مستقر است. (از نامۀ حسن صباح در جواب نامۀ ملکشاه).
، (ب ِ ح َ ق ق ِ) کلمه سوگند، بحرمت. (آنندراج).
- بحق خدا، سوگند به خدا. بحق النبی و آله، یعنی به حقانیت پیغمبر و آل او
{{صِفَت}}

لغت نامه دهخدا

بجان آمدن

(مِ)

زله شدن. سته شدن. مانده شدن. (ناظم الاطباء). به تنگ آمدن. به ستوه آمدن: قومی که از دست تطاول این بجان آمده بودند و پریشان شده. (گلستان سعدی).
ای پادشه خوبان داد از غم تنهائی
دل بی تو بجان آمد وقت است که بازآیی.
حافظ.
، از اسبان یکصد و زائد از آن. (منتهی الارب). یکصد و زیاده از سواران. (ناظم الاطباء)

لغت نامه دهخدا

براه آمدن

(مَ / مِ ءَ)

مرکّب از: ب + راه + آمدن، سر براه شدن. ارشاد و هدایت شدن. راه یافتن:
به من بخش سودابه را زین گناه
پذیرد مگر پند و آید براه.
فردوسی.
به برسم شتابید و آمد براه
بجایی که بود اندر آن بارگاه.
فردوسی.
بدرگاه کاووس شاه آمدند
وزان سرکشیدن براه آمدند.
فردوسی.
چون ز حسرت رست وباز آمد براه
دید برده دزد رخت از کارگاه.
مولوی

مُرَکَّب اَز: ب + راه + آمدن، سر براه شدن. ارشاد و هدایت شدن. راه یافتن:
به من بخش سودابه را زین گناه
پذیرد مگر پند و آید براه.
فردوسی.
به برسم شتابید و آمد براه
بجایی که بود اندر آن بارگاه.
فردوسی.
بدرگاه کاووس شاه آمدند
وزان سرکشیدن براه آمدند.
فردوسی.
چون ز حسرت رست وباز آمد براه
دید برده دزد رخت از کارگاه.
مولوی

لغت نامه دهخدا

ببار آمدن

(مُ وَ نَ)

بار دادن. باردار شدن. به ثمر رسیدن. مثمر شدن. حاصل آوردن. به میوه و گل نشستن درخت. گل و میوه آوردن:
مگردان بما بر دژم روزگار
چو آمد درخت بزرگی ببار.
فردوسی.
بسی برنیامد برین روزگار
که آزاده سرو اندر آمد ببار.
فردوسی.
آدم دیگرباره بر گاو شد و گندم بکشت و ببار آمد و بکوفت و پاک کرد. (قصص الانبیاء).
دانه به انبازی شیطان مکار
تا ز یکی هفتصد آید ببار.
نظامی.
هر آنکو نماند از پسش یادگار
درخت وجودش نیامد ببار.
سعدی.

لغت نامه دهخدا

بالا آمدن

(مُ رَ ضَ)

برشدن. برآمدن. ارتفاع گرفتن. صاعد شدن.
- بالا آمدن آب رود یا دریا، مد پیدا کردن آب. طغیان کردن آب. ارتفاع گرفتن و برآمدن آب.
- بالا آمدن جان، تعبیری دشنام گونه است مردن و جان دادن یا جان سپردن را.
- بالا آمدن ساختمان، به مرحلۀ پوشش رسیدن آن. برآمدن دیوارهای آن. از زمین برتر شدن پایه های ساختمان.
- بالا آمدن شکم، نفخ کردن شکم. باد کردن شکم.
-

لغت نامه دهخدا

باد آمدن

(مُ)

وزیدن باد:
باد آمد و بوی عنبر آورد
بادام شکوفه بر سر آورد.
سعدی.
مؤلف آنندراج ذیل این کلمه مصادری را که با باد ترکیب شود چون وزیدن، دمیدن، کردن، جستن، جهیدن، دویدن، پیچیدن، و فروهشتن، آورده و برای هر کدام شاهدی یاد کرده است ولی باید دانست که غالب مؤلفان دستور و لغت نویسان و از آنجمله مؤلف آنندراج در افعال مرکب باشتباه افتاده اند زیرا افعال مرکب افعالی هستند که فعل نتواند فاعل یا مفعول برای کلمه ماقبل خود واقع شود مانند ’باد کردن’ یا ’باد آمدن’، کنایه از بیهوده شمردن. ترکیبات فوق و ترکیباتی که باد فاعل باشد از ترکیبات مصدری بیرون اند، مثلاً در این شعر سعدی که مؤلف آنندراج بجای مصدر مرکب آورده است باد فاعل است نه مصدر مرکب:
چو باد اندر شکم پیچد فروهل
که باد اندر شکم باری است بر دل.
یا این بیت خواجۀ شیراز از همان قبیل است:
باد بر زلف تو آمد شد جهان بر من سیاه
نیست از سودای زلفت بعد ازین تأثیر باد.
، بمعرض هوا درآوردن، چنانکه غلۀ رطوبت یافته یا جامۀ پشمین و موئینه: پس از آنکه پارچه ها خوب باد خوردند تا کن و به بقچه به پیچ. رجوع به باد و باد دادن شود، در تداول گناباد خراسان، از ریسمانی مخصوص در هوا رفتن و آمدن و آن نوعی بازیست که در ماه نوروز و مخصوصاً سیزده عید اغلب دختران و زنان بدان علاقه دارند.
- پشت کسی باد خوردن، کنایه از پس از استراحتی تن بکار ندادن: پشتش باد خورده است

لغت نامه دهخدا

حال آمدن

گوشت نو آوردن، به هوش آمدن چاق شدن فربه گشتن، یا به حال آمدن، بهوش آمدن هوش خود را باز یافتن

فرهنگ لغت هوشیار

براه آمدن

ارشادوهدایت نمودن

فرهنگ لغت هوشیار

به حال آمدن

به هوش آمدن، تر و تازه شدن

فرهنگ لغت هوشیار

بجان آمدن

بستوه آمدن بتنگ آمدن بیزار شدن از زندگانی

فرهنگ لغت هوشیار

بحرف آمدن

سخن گشودن، بسخن آمدن، بسخن آغاز کردن

فرهنگ لغت هوشیار

باز آمدن

برگشتن، رجعت کردن، بازآوردن، تجدید کردن، برگرداندن

فرهنگ لغت هوشیار

باد آمدن

وزیدن باد

فرهنگ لغت هوشیار

بار آمدن

تربیت شدن، پرورش یافتن

فرهنگ لغت هوشیار

بعقل آمدن

عاقل شدن، هوشیار شدن

فرهنگ لغت هوشیار

بعمل آمدن

برای کاری آماده شدن

فرهنگ لغت هوشیار

بجا آمدن

برآورد شدن، برآمدن

فرهنگ لغت هوشیار

بجان آمدن

((بِ. مَ دَ))

به تنگ آمدن

فرهنگ فارسی معین

بار آمدن

((مَ دَ))

تربیت شدن (چه خوب چه بد)

فرهنگ فارسی معین

حال آمدن

((مَ دَ))

بهبود یافتن، چاق شدن

فرهنگ فارسی معین

بالا آمدن

برآمدن، صعود کردن، افزوده شدن، زیاد شدن (سطح آب) ، متورم شدن، ورم کردن، آماس کردن، باد کردن، برجسته شدن

فرهنگ واژه مترادف متضاد

حال آمدن

چاق شدن، فربه شدن
متضاد: لاغر شدن، به شدن، بهبود یافتن، سرحال آمدن، هوش آمدن، از حالت اغمابیرون آمدن، نیرو گرفتن، انرژی یافتن، بانشاطشدن
متضاد: مدهوش شدن، از هوش رفتن

فرهنگ واژه مترادف متضاد

معنی بحال آمدن - جستجوی لغت در جدول جو

پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما